Przewodnik po Skopju

Skopje – serce Bałkanów, miasto zlokalizowane w połowie drogi między Belgradem i Atenami. Stolica Macedonii Północnej, a zarazem polityczne, ekonomiczne i kulturalne centrum tego kraju. Ślady osadnictwa na tym terenie pochodzą sprzed 4000 lat. Współcześnie zamieszkuje je około 550 000 mieszkańców. W Skopju obowiązują dwa języki urzędowe – macedoński i albański, a używaną walutą jest denar macedoński. Panuje tu łagodny, śródziemnomorski klimat – miasto możemy więc odwiedzać o każdej porze roku.

Dla wszystkich planujących wizytę w Skopju przygotowaliśmy krótki przewodnik, który pomoże zaplanować podróż i zwiedzanie miasta, które oczarowujące swoją wyjątkową atmosferą.

Podróż do Skopja 

Do Skopja łatwo dotrzemy z innych europejskich miast. Najpopularniejszymi środkami transportu, które umożliwią nam podróż do stolicy Macedonii są: samolot, autobus i pociąg. 

Samolot: Międzynarodowy Port Lotniczy w Skopju (SKP) to jeden z dwóch międzynarodowych portów lotniczych w Macedonii (drugi to Międzynarodowy Port Lotniczy im. św. Pawła Apostoła w Ochrydzie). Położony jest około 17 kilometrów na południowy wschód od miasta, w miejscowości Petrowec. Co więcej, jest częścią  TAV Airports Holding – znacząco podnosi to jakość usług, które świadczy. Swoją bazę ma tu tania linia lotnicza Wizz-Air.

Autobus: W mieście zlokalizowany jest dworzec autobusowy. Kursują z niego autobusy łączące stolicę Macedonii z miastami w krajach sąsiednich (Sofia, Prisztina i Ochryda) oraz europejskimi metropoliami.

Pociąg: W Macedonii funkcjonuje dobrze rozwinięta sieć kolejowa, którą zarządza spółka Koleje Macedońskie, będąca częścią Międzynarodowego Związku Kolei UIC. Do Macedonii dotrzemy z północy (z Serbii lub Kosowa) i południa (z Grecji)  podróżując np. linią kolejową łączącą Belgrad oraz Saloniki. Dworzec kolejowy, sąsiadujący z dworcem autobusowym, jest oddalony o 2 kilometry od centrum miasta.

WAŻNE

Macedonia Północna nie jest częścią Unii Europejskiej, nie należy też do strefy Schengen. Przed zaplanowaniem podróży warto więc zapoznać się z jej polityką wizową. Macedońskie prawo pozwala obywatelom krajów Unii Europejskiej, państw sąsiadujących i kilku innych (tu więcej informacji) na 90-dniowy pobyt bez konieczności posiadania wizy. Obywatele Albanii, Bośni i Hercegowiny, Kosowa, Serbii, Liechtensteinu, Szwajcarii oraz państw Unii Europejskiej przy wjeździe do Macedonii mogą okazać dowód osobisty zamiast paszportu. 

Obywatele Białorusi i Gruzji mogą przebywać na terenie Macedonii Północnej bez wizy również przez 90 dni. Muszą oni jednak posiadać vouchery turystyczne lub uczestniczyć w wycieczkach zorganizowanych przez biura podróży. 

Czarnogórcy i Turcy mogą przebywać na terenie Macedonii przez 60 dni bez obowiązku posiadania wizy. Mieszkańcy Czarnogóry, podobnie jak obywatele UE, nie potrzebują paszportu. Przy wjeździe wystarczy jedynie okazać paszport. 

Osoby posiadające malezyjskie obywatelstwo mogą przebywać w Macedonii Północnej przez 30 dni bez konieczności posiadania wizy. 

Atrakcje

Stary Bazar

Stary Bazar w Skopju znajduje się na wschodnim brzegu Wardaru i jest drugim pod względem wielkości bazarem w Europie (zaraz po Krytym Bazarze w Stambule). Rozciąga się od Kamiennego Mostu do miejsca, gdzie zlokalizowany jest pchli targ. Oczarowuje orientalną atmosferą – pełen meczetów, małych sklepików i starych herbaciarni. Przypomina o czasach, kiedy Macedonia znajdowała się pod osmańskim panowaniem. Warto udać się do jednej z niewielkich restauracji lub któregoś z mniejszych punktów gastronomicznych i zamówić lokalne specjały, które w tej części miasta smakują wyjątkowo. 

Twierdza Skopsko Kale 

Skopsko Kale to twierdza z VI wieku, położona w pobliżu starej części Skopja. Została zbudowana w najwyższym punkcie miasta, z którego roztacza się imponujący widok na stolicę Macedonii. W 1962 roku została zniszczona przez trzęsienie ziemi, jednak w późniejszych latach twierdzę odbudowano utrzymując oryginalny, średniowieczny styl. Dziś uznawana jest za symbol Skopja – widnieje na jego fladze i w herbie.

Muzea

Będąc w Skopju obowiązkowo należy udać się do Muzeum Macedonii Północnej. Prezentuje ono wystawy związane z historią tego kraju i posiada ogromną kolekcję eksponatów etnograficznych, takich jak np. rzeźbione w drewnie ikonostasy. Muzeum Archeologiczne Macedonii Północnej mieści się na trzech piętrach i organizuje wystawy najciekawszych znalezisk archeologicznych z terenów Macedonii. Znajdziemy tam więc np. repliki wczesnochrześcijańskiej bazyliki i fenickich grobowców królewskich. W Muzeum Miejskim w Skopju możemy natomiast podziwiać wystawy z dziedziny archeologii, historii, etnologii i sztuki. 

Dom Pamięci Matki Teresy 

Matka Teresa – święta kościoła katolickiego – urodziła się w Skopju. Dom Pamięci poświęcony tej postaci jest zlokalizowany na terenie należącym do kościoła, gdzie została ochrzczona. Możemy w nim oglądać wystawę pamiątek związanych z Matką Teresą. Co ciekawe, w całej stolicy Macedonii rozmieszczone są tablice, na których wydrukowano najważniejsze cytaty Matki Teresy, takie jak „Gdy oceniasz ludzi, nie masz czasu ich kochać”.

Meczety

Większość meczetów w Skopju zaprojektowana została w podobny, prosty sposób – kwadratowa podstawa, kopuła i minaret. Nieco bardziej wyrafinowany rodzaj budownictwa przedstawiają obiekty takie jak meczet Sułtana Murada czy meczet Isa Bey. Jedną z najważniejszych świątyń muzułmańskich w Skopju jest położony na wzgórzu XV-wieczny meczet Mustafy Paszy. Jego kopuła o średnicy 22 metrów należy do największych tego typu elementów w Macedonii. W Skopju, oprócz meczetów, znajdziemy także kilka kościołów. Zaciekawić mogą: kościół św. Klemensa z Ochrydy, kościół pw. Najświętszego Zbawiciela i kościół Najświętszej Matki Boskiej.

Plac Macedoński

Plac Macedoński to największy plac w Macedonii Północnej i centrum Skopja, który zlokalizowany jest przy brzegu Wardaru. Spacerując wzdłuż placu nie możemy nie zauważyć ogromnych posągów i pomników, które są owocem przedsięwzięcia Project Skopje 2014. Jego celem było nadanie miastu bardziej klasycznego wyglądu oraz renowacja starych mostów i innych konstrukcji architektonicznych. 

Kanion Matka 

Kanion Matka jest zlokalizowany na zachód od Skopja. Zajmuje powierzchnię około 5000 hektarów i jest jedną z najchętniej odwiedzanych atrakcji przyrodniczych Macedonii. Kanion Matka spodoba się wszystkim miłośnikom aktywnego wypoczynku. Przejażdżka łódką po jeziorze, pływanie, wędrówki górskie, odkrywanie grot i jaskiń – to tylko niektóre z propozycji spędzenia tam czasu. Możemy też odwiedzić malownicze, średniowieczne monastery czy wspiąć się na górę Wodno. Roztacza się z niej wynagradzający trudy wspinaczki, zapierający dech w piesiach widok na okolicę . Na szczycie góry umieszczono Krzyż Milenijny, który jest jednym z największych tego typu obiektów na świecie. Góry Wodno nie musimy zdobywać pieszo, ponieważ odwiedzający to miejsce mogą skorzystać z kolejki linowej. Jeśli lubimy spędzać czas na świeżym powietrzu możemy odwiedzić także Park Miejski czy zoo w Skopju.

Wydarzenia

Skopje przyciąga turystów różnorodnymi wydarzeniami kulturalnymi i festiwalami. Oto kilka najpopularniejszych:

Skopje Jazz Festival jest organizowany od 1982 roku, w jego ramach odbywają się koncerty popularnych artystów z całego świata, takich jak Chick Corea, Herbie Hancock i McCoy Tyneris. Festiwal w Skopju należy do  Europe Jazz Network. Cieszy się on uznaniem w wielu krajach Starego Kontynentu.

OFFest to festiwal muzyczny, prezentujący różnorodne gatunki – od muzyki tradycyjnej, etnicznej i folkowej po nowoczesne style muzyczne. Przyciąga gości z całego świata i zazwyczaj odbywa się na przełomie maja i czerwca. 

Skopje Film Festival to pięciodniowy festiwal, który odbywa się każdego roku w kwietniu. Na festiwalu pokazywane są głównie filmy macedońskie i europejskie. 

Skopje Summer Festival to wydarzenie kulturalne skupiające artystów z dziedziny muzyki, teatru, filmu czy sztuk multimedialnych.

Opera Narodowa i Balet to także ciekawe propozycje dla zainteresowanych kulturą, warto więc wybrać się na jedno z przedstawień, zwłaszcza, że ich ceny są niezwykle przystępne. 

Jeśli lubimy spędzać wakacje w bardziej aktywny sposób, możemy uczestniczyć w maratonie, który odbywa się co roku (maju) w Skopju. Jest on największym wydarzeniem sportowym organizowanym w Macedonii. Bierze w nim udział 3600 sportowców z 36 krajów europejskich. 

Życie nocne

W Skopju każdy znajdzie coś dla siebie. Kluby, gdzie zabawa trwa do białego rana, wyszukane bary i restauracje serwujące dania kuchni lokalnej lub międzynarodowej – to tylko niektóre z propozycji. Wieczór zazwyczaj zaczyna się tu w jednym z barów, potem zabawa przenosi się w inne, bardziej rozrywkowe miejsca. 

Bary i puby w Skopju są bardzo różnorodne, każdy z nich ma swój własny nastrój. Ważną rolę odgrywa lokalizacja – miejsca położone w pobliżu Starego Bazaru charakteryzują się luźną atmosferą. Godny polecenia jest urządzony w stylu osmańskim Kapan Ann. Bary i restauracje z ogródkami usytuowane są wzdłuż murów miejskich. Jeśli szukamy bardziej nowoczesnych i luksusowych miejsc, udajmy się do dzielnicy Debar Maalo. 

Zabawę możemy kontynuować w jednym z licznych klubów w stolicy Macedonii. Najlepiej udać się tam między północą a 1.30, polecamy także wcześniej zarezerwować stolik. Oto kilka najpopularniejszych klubów w Skopju: 

Summer Club Central Park – Największy letni klub w mieście, gdzie możemy zabawić się w rytm muzyki latino, house czy hip hop. Chętnie odwiedzany zarówno przez turystów, jak i mieszkańców Skopja. 

Klub Epicentar – Epicentar to miejsce, które przyciąga wszystkich miłośników muzyki disco. W tym stylowym miejscu możemy bawić się do białego rana i przeżyć niezapomnianą przygodę. 

Menada – Menada to popularne miejsce wśród miejscowych artystów, gdzie znajdziemy muzykę na żywo (od jazzu i folku po muzykę rockową).

Zakupy

W Skopju znajdziemy zarówno luksusowe butiki i mniejsze, rodzinne sklepiki.

Miejscem, do którego powinniśmy udać się w pierwszej kolejności jest Stary Bazar, który oczaruje nas niezwykłą mieszanką kolorów, zapachów i dźwięków. W jego pobliżu, znajdziemy małe sklepiki z biżuterią i butiki ukryte w starych, kamiennych uliczkach.   

Miłośnicy centrów handlowych w stylu zachodnim powinni odwiedzić jeden z wielu tego typu obiektów w Skopju.

Skopje City Mall, pierwsze nowoczesne centrum handlowe w kraju przyciąga obecnością zarówno luksusowych (Armani, Versace, Michael Kors), jak i bardziej popularnych marek (Zara, Stradivarius, Tom Tailor itd.) oraz bogatą strefą gastronomiczną. W Skopje City Mall znajdziemy też kręgielnię, kino, supermarket i parking podziemny.

Capitol Mall to ogromna, czteropiętrowa galeria handlowa zlokalizowana w centrum miasta. Oprócz sklepów znanych w Europie marek Capitol Mall umożliwia nam odwiedzenie tutejszych barów, restauracji, kręgielni i miejsca rozrywki dla dzieci.

Ramstore Mall jest pełen sklepów włoskich i tureckich marek, takie jak  Liu Jo, Trussardi, LC Waikiki czy Koton.

W galerii handlowej Vero Centre działa ponad 50 sklepów, kino, strefa gastronomiczna i jeden z największych supermarketów w całym kraju.

W Skopju znajdziemy też outlety: Sport Vision i outlet marki Nike.

Kuchnia

Kuchnia macedońska, o wyraźnych wpływach śródziemnomorskich i tureckich, niewiele różni się od kuchni sąsiadujących z nią krajów. Posiłek w Macedonii to coś więcej niż zaspokajanie głodu, to okazja do spędzania ze sobą czasu i podtrzymywania więzi. Zapewniamy, że lokalne dania smakują wyśmienicie, a ich ceny mile zaskakują odwiedzających Macedonię turystów. 

Gdzie zjeść? 

W Skopju działa wiele restauracji, oto kilka z nich:

Čardak to jedna z najlepszych restauracji w Skopju, znana z serwowania wyśmienitych grillowanych mięs podawanych na drewnianych tacach. W piątkowe i sobotnie wieczory jest tam niezwykle tłoczno. Rustykalny wystrój i muzyka na żywo uprzyjemniają gościom pobyt w restauracji. 

Makedonska Kukja jest typową macedońską restauracją, urządzoną w rustykalnym stylu i serwującą tradycyjne potrawy. 

Dukat to jedno z najchętniej odwiedzanych przez mieszkańców Skopja miejsc. Będąc tam, nie zapomnijmy spróbować tradycyjnej macedońskiej kwaśnej zupy serwowanej w kociołku – čiorby. 

Skopski Merak w serwowanych daniach łączy macedońską tradycję i nowoczesne techniki gotowania. Zamówionymi potrawami możemy delektować się w malowniczym ogródku restauracji. 

Jeśli zmęczą nas lokalne dania i zapragniemy odmiany polecamy przygotować pałeczki i udać się do Star Ocean restaurant. Ta chińska restauracja oferuje smaczne i niedrogie dania przygotowywane z mięsa, warzyw i wyśmienitych sosów.  Miłośnikom kuchni włoskiej rekomendujemy restaurację Senigallia.

Co zjeść? 

Tavče Gravče, czyli tradycyjna macedońska potrawka z fasoli, czosnku, cebuli i przypraw, serwowana w glinianych naczyniach. Znajdziemy ją w niemal każdej restauracji w mieście. 

Kebapi lub Ćevapi to potrawa przygotowywana z mielonego mięsa, którą znajdziemy niemal w każdym kraju Półwyspu Bałkańskiego. Serwuje się ją zazwyczaj wewnątrz płaskiego chlebka, podobnego do greckiej pity z dodatkiem cebuli, ajvaru lub kajmaku (rodzaj produktu mlecznego popularnego na całych Bałkanach). Rada mieszkańców Skopja: Kebapi smakują wysmienicie w towarzystwie piwa! 

Ajvar to gęsta pasta przyrządzana z pieczonej papryki. Proces jej przygotowania trwa kilka godzin. Świetnie komponuje się z ćevapi lub białym, słonym serem. 

Polneti Piperki, czyli faszerowane papryki to tradycyjne danie popularne na całych Bałkanach. Papryki nadziewa się mielonym mięsem oraz ryżem i gotuje w sosie pomidorowym.  

Sarma to popularne danie, podawane zazwyczaj w trakcie zimy. Przygotowuje się je z liści kapusty lub winogron, które nadziewa się mielonym mięsem, ryżem i przyprawami.  

Sałatka szopska składa się ze świeżych pomidorów, ogórków, papryki, cebuli i słonego, białego sera. Jest chętnie jedzona przez wegetarian jako danie główne lub jako dodatek do potraw mięsnych. 

Burek, czyli najlepszy wypiek na świecie, jak stwierdziłoby wielu mieszkańców Bałkanów. Tradycyjnie jedzony na śniadanie, może być nadziewany mięsem, serem lub szpinakiem.

Mekici to smażone ciasto drożdżowe. Proste i pyszne! 

Kiedy już wiemy co zjeść, przyjrzyjmy się najciekawszym napojom: 

Kawa po turecku jest w Macedonii traktowana jako wymówka do wspólnego spędzenia czasu, a jej przygotowywanie to w tym kraju rytuał. Obowiązkowo pijana rano, w towarzystwie czegoś słodkiego.  

Wino jest w Macedonii wytwarzane od starożytności. Historia winiarstwa na tych terenach sięga czasów Filipa Macedońskiego i Aleksandra Wielkiego. Jest także drugim najczęściej eksportowanym produktem kraju. Najpopularniejsze macedońskie wina to Smederevka – najchętniej pite białe wino z Macedonii,  Temjanika – jeden z najstarszych szczepów na świecie i Vranec – czerwone wino o wyrazistym smaku kojarzącym się z sukcesem. 

Rakija to najpopularniejszy napój alkoholowy na Bałkanach, wytwarzany z winogron i obowiązkowo podawany podczas ważnych uroczystości.

Przydatne informacje 

Gdzie zatrzymać się w Skopju? 

Znalezienie miejsca, gdzie się zatrzymamy nie powinno sprawić problemu. W mieście działa wiele hoteli i hosteli, gdzie możemy zarezerwować pobyt. 

Wynajem samochodu 

W Skopju działa kilka firm zajmujących się wypożyczaniem samochodów, takich jak Europcar, AVIS i Six. Najwygodniej jednak zrobić to przez internet. W mieście obowiązują cztery strefy parkowanie, niektóre z nich mają ograniczony czas, w którym możemy zostawić nasz samochód. Za parking możemy zapłacić przez SMS lub kupując bilet. 

Transport publiczny 

Autobusy w mieście są niemal identyczne jak te w Londynie. Stolica Anglii podarowała bowiem Skopju kilka egzemplarzy autobusów po trzęsieniu ziemi, które nawiedziło miasto w 1963 roku. Bilet należy kupić w kiosku i doładować go odpowiednią kwotą. Nie jest możliwe kupienie biletu w autobusie. 

Bezpieczeństwo w Skopju 

Macedonia Północna to raczej bezpieczny kraj, z oceną 70/100 według rankingu UL Safety Index. Największą niedogodnością, która może nas spotkać jest widok żebrających na ulicy dzieci.

Ważne adresy i numery telefonu 

Policja: +389 192

Straż Pożarna: +389 193

Pierwsza Pomoc: +389 194

Szpital – Re-Medika: +389 2 603 100, XVI Macedonska Brigada 18 

Apteki 24/7

• Eurofarm: +389 2 5514537, Mirce Acev 2; +389 2 5514580, Moskovska b.b.
• Zegin: +389 2 3298504, Bul. Partizanski Odredi 25-1/35; +389 2 3112418,  11-ti Oktomvri 15